Een wilde bloemenweide, overal hoor en lees je hoe goed dat is voor natuur en wildleven. Het is ook mooi en je hebt er nauwelijks onderhoud aan. Maar…. je hebt geen gigantisch landgoed waar je weides vol wilde bloemen kan zaaien. Gelukkig is dat helemaal niet nodig! Ook in de kleinste tuin is er ruimte genoeg voor een mini wilde bloemenweide. Zelfs een pot op het balkon is al voldoende om wilde bloemen te zaaien. Wat je allemaal moet weten voor je begint? Dat lees je hier.
Eerst even puzzelen.
Begin met de plek te bepalen waar je de wilde bloemenweide wilt maken. Het is altijd goed! Er zijn voor iedere situatie wilde planten die het naar hun zin zullen hebben. Misschien is een zonnig plekje wat makkelijker, dan heb je meer keuze, maar het hoeft niet. Er zijn steeds meer (online) aanbieders van wilde bloemenzadenmixen en voor bijna alle omstandigheden is een geschikt mengsel te vinden. Verderop in dit artikel vind je een voorbeeld plantenlijst.
Bekijk het stukje grond dat je gaat gebruiken goed en stel jezelf de volgende vragen: Wat is de grondsoort? Hoe vochtig is het? Is het juist wel of niet voedselrijk? Heb je zure of meer basische grond? Ligt het in de zon, halfschaduw of schaduw? Wil je elk jaar opnieuw zaaien of liever vaste planten? En als laatste hoe groot, of klein, is je gekozen locatie?
Wat is de grondsoort?
Meestal is deze vraag vrij makkelijk te beantwoorden met een eenvoudige test. De grond moet aan de vochtige kant zijn. Op een droge dag even nat maken en laten intrekken zodat alle grond die je pakt licht vochtig is. Neem een flinke hand vol aarde uit je tuin en knijp het samen tot een bal. Krijg je een stevige bal die niet zomaar uit elkaar valt dan is het klei of zware grond. Kruimelt alles bij een beetje druk uit elkaar, dan is het zand of lichte grond. Er zijn meer grondsoorten maar de meeste tuinen zullen ergens tussen het spectrum van zand tot klei zitten.
Volgen de website van de provincie, daar kan je allerlei kaarten vinden, wonen wij op zandgrond. Alleen hebben hier, voor deze huisjes gebouwd werden, honderden jaren schapen gestaan. Daardoor is er zogenaamde ‘dikke eerdgrond’ ontstaan. Dit is dus een flinke laag verteerde schapenpoep bovenop het zand! Prachtige voedselrijke zwarte grond die je achterin onze tuin tot een bal kan knijpen. Bij de straat is de laag minder dik, zit er veel zand door en valt de bal snel uit elkaar. Doe deze test dus op het stukje grond waar je mini wilde bloemenweide gaat komen en als het een groot stuk grond is op meerde plekken.
Hoe vochtig is het?
Over het algemeen houdt zware grond vocht vast en is lichte grond doorlatend, maar er zijn meer factoren die een rol spelen. Zo kunnen er bijvoorbeeld dieper in de grond harde lagen zitten die geen water doorlaten. Op een zonnige plek zal er meer verdamping zijn. Je tuin kan wat hoger of lager dan de omgeving liggen waardoor water jouw kant op stroomt of juist wegloopt. Maar ook de grondwaterstand kan, zoals bij ons, van nature hoog zijn, of, zoals in veel landbouwgebieden, kunstmatig verlaagd zijn.
Kijk goed wat er gebeurd bij een stevige regenbui. Vormen er plassen en blijven die lang staan of loopt het water direct weg? Hoe voelt de grond een dag later? Is de grond kleddernat, vochtig of weer helemaal droog? Erg natte of droge grond kan je verbeteren door compost in de grond te werken. Hierdoor wordt de plek wel iets voedselrijker, houdt daar rekening mee.
Een hoge grondwaterstand kan je ontdekken door een gat te graven of een klein gaatje te boren met een grondboor. Staat het al snel vol met water, ook als het niet net geregend heeft, dan heb je een hoge grondwaterstand. Staat het grondwater meestal hoger dan veertig centimeter diep, dan kan je het beste je plantenkeuze hierop aanpassen. Moeras en overplanten, zoals kattenstaart en gele lis, zijn in deze omstandigheden het meest geschikt.
Is het juist wel of niet voedselrijk?
Meestal is kleigrond voedselrijk en zandgrond voedselarm maar dat hoeft niet. Voormalige landbouwgrond waar kunstmest gebruikt is zal volledig uitgeput of ongebalanceerd in voedingstoffen zijn. Er zit dan veel stikstof in de grond terwijl organisch materiaal en mineralen ontbreken. Het zelfde probleem kan voorkomen in de buurt van industriegebieden, langs drukke wegen of in stadcentra met veel verkeer.
Je kan dit oplossen door de bovenlaag af te graven zodat je de arme ondergrond overhoud, maar dat vind ik persoonlijk een hoop gedoe in een gewone tuin. Makkelijker is het om de grond te verbeteren met flink wat compost (let op, potgrond is wat anders!) en daarna te kiezen voor planten die van een meer voedselrijke grond houden. Zware voedselrijke grond maak je lichter door er zand in te mengen.
Natuurlijke, voedselarme zandgrond is perfect voor wilde bloemen en planten, niks aan doen dus! Maar je kan ook wit straat of bouwzand treffen. Bijvoorbeeld bij een nieuwbouwwoning of waar tegels hebben gelegen. Deze grond maak je geschikt door er een royale hoeveelheid compost door heen te werken. Compost is vaak de oplossing maar zorg er wel voor dat er geen (kunst) mest aan toegevoegd is. Gebruik je potten of bakken vul deze dan met zaai of stekgrond. Die is voedselarm en daarom meer geschikt voor wilde planten.
Heb je zure of meer basische grond?
De meeste planten zullen het prima doen in elke grond die niet extreem zuur of kalkhoudend is. Als je vermoed dat dit het geval kan zijn dan zou je een pH-waarde testkitje kunnen kopen. Je kan ook kijken naar je omgeving. Staan er veel rhododendrons en zien die er gezond uit? Dan is de grond waarschijnlijk aan de zure kant want deze hebben een hekel aan kalk. De natuurlijke pH-waarde veranderen is niet te doen, dus woon je in een gebied met extreme waardes, stem dan je planten er op af. De grond kan ook verzuurd zijn door vervuiling of kunstmest. Daar valt wel wat aan te doen. Strooi elk jaar wat kalk om de balans te herstellen.
Ligt het in de zon, halfschaduw of schaduw?
Onder zonnig wordt verstaan dat een plekje meer dan vier uur per dag volle zon krijgt. Schaduw is minder dan twee uur directe zon. Halfschaduw ligt daar tussenin. Vooral rond gebouwen kan een plek die zomers zonnig is, door de lage stand van de zon, in de winter volledig in de schaduw liggen. Mits het niet te nat is in de winter dan kan je hier gewoon zonaanbidders planten omdat ze dan toch in rust zijn. Omdat je deze omstandigheden niet kan beïnvloeden raad ik je aan om je planten er op af te stemmen.
Wil je elk jaar opnieuw zaaien of liever vaste planten?
Je kan er voor kiezen om elk jaar opnieuw te zaaien. Je krijgt dan, over het algemeen, een uitbundiger en meer spectaculair beeld. Binnen één seizoen kan je een volledige tuin in bloei, vol met vlinders en bijen hebben. Maar de keerzijde is dat dit soort, vaak niet inheemse, eenjarige planten meestal niets te bieden hebben voor rupsen en wilde bijen. Veel soorten hebben bepaalde waardplanten nodig om hun hele bestaanscyclus te kunnen voltooien. Als de rups niet kan eten dan zal de vlinder niet vliegen. En veel wilde bijen zijn volledige afhankelijk van bepaalde inheemse planten.
Inheemse planten, die een minder grote show geven, zijn voor de natuur het beste. Het nadeel is dat veel van deze planten pas in het tweede jaar zullen bloeien. Ze zijn stuk voor stuk het wachten waard maar het oog wil ook wat! Je kan wilde planten in pot kopen, zelfs bij mijn lokale tuincentrum worden ze verkocht, en deze combineren met zaaien. Ze zullen het eerste jaar al bloeien en een interessanter beeld geven.
Makkelijker en, niet onbelangrijk, ook goedkoper is het om wat van die ‘spectaculaire’ eenjarige mee te zaaien. Omdat ik wat zakjes zaad had liggen die ik cadeau had gekregen (bij een tijdschrift, op straat in Groningen en van de energieleverancier!?) heb ik het op deze manier gedaan. Het eerste jaar was inderdaad wat kleuriger maar het tweede jaar bracht veel meer beestjes naar de tuin.
Een voorbeeld van de mogelijkheden met wilde planten:
Hoe groot, of klein, is je gekozen locatie?
Meet het aantal vierkante meters op zodat je weet hoeveel zaden en/of planten je nodig hebt. Vaak worden wilde bloemenzaden in vrij grote verpakkingen verkocht. Zo waren de zaden die ik bij de ‘Cruydthoeck‘ bestelde geschikt voor minstens vijftien vierkante meter! Mijn mini wilde bloemenweide is nog niet de helft! Meer zaaien dan nodig is, voor jouw oppervlakte, kan je beter niet doen. De planten zullen elkaar dan zo hard moeten beconcurreren dat ze slechter zullen groeien.
Kijk of er mensen bij jou in de buurt zijn die ook een mini wilde bloemenweide willen aanleggen. Of zaai stiekem een paar boomspiegels in! Deel met familie, vrienden of kennissen. Zorg er dan wel voor dat de omstandigheden in hun tuin ongeveer het zelfde zijn. Ga je alleen een paar plantenpotten vullen, koop dan planten of losse zakjes zaad. Tot slot is er ook nog de optie om een veldbloementapijt te leggen (een soort grasmat). Ik heb daar geen ervaring mee maar heb gehoord dat het een mooi direct resultaat geeft maar wel erg duur is.
Aan de slag!
Het is de juiste tijd van het jaar (meestal jaar rond maar kijk wat er op je verpakking staat), je hebt alle dingen afgewogen of gedaan die hier boven staan, dit (elle lange) blogbericht voor zoverre gelezen, zaden en/of planten gekocht, je laarzen aan, en zin om te zaaien! Nog heel even wachten!
Eerst moet de grond nog schoon waar je gaat zaaien of planten. Haal al het woekerende wortelonkruid weg. Planten zoals gras, winde, kleefkruid, zevenblad, paardenstaart, zuring en brandnetels nemen anders de hele boel over. Brandnetels zijn natuurlijk wel een waardplant die goed is voor veel vlindersoorten maar ik zou hem niet tussen de wilde bloemen laten staan. Kies een afgelegen hoekje in de tuin, waar de kans op prikken klein is, en laat daar wat brandnetels groeien. Paardenbloemen en speenkruid heb ik hier niet weggehaald omdat zij de andere wilde planten niet zullen verdringen.
Hark je stukje grond mooi glad en dan…. eerst nog even dit: Ik bedacht pas na een jaar dat het leuk zou zijn om tulpen in mijn mini wilde bloemenweide te planten. Prima idee natuurlijk maar handiger als ik het eerder bedacht had. Wil jij je bloemenweide aanvullen met bloembollen? Dan is het wel zo slim om dat van tevoren te doen. In de herfst kan je bollen planten en in het voorjaar kunnen ze ‘in het groen’ de tuin in. Gaat dit echt niet omdat je midden in de zomer zaait? Dan kan het, net als bij mij, achteraf maar het is wel meer gedoe.
“Wilde bloemen, en al het leven dat er op af komt, geven mij heel veel vreugde en vragen het minste werk in de tuin.”
En dan eindelijk zaaien!
Is het erg nat, droog of vriest het? Wacht dan nog even met zaaien. Als je ook planten in potten hebt gekocht zet die dan eerst in de grond en plant eventuele bollen. Weeg de juiste hoeveelheid zaden af en meng als je die mee zaait, de eenjarige zaden bij de mix. Zorg er voor dat je de zaden gelijkmatig verdeeld over je stukje grond zodat elke plant voldoende ruimte heeft. Als je dit lastig vindt meng dan wit zand door de zaden (meer zand dan zaden) zodat je goed kan zien waar je al gezaaid hebt. Als de grond mooi kruimelig was voor het zaaien dan is inharken niet eens nodig. Maar kijk altijd op de verpakking voor de juiste instructies.
Omdat er in mijn buurtje heel veel katten loslopen en die graag mijn tuin als toilet gebruiken, heb ik de grond met gaas afgedekt. Zorg er voordat er geen dieren verstrikt kunnen raken of verwond kunnen worden door je afdekkingsmateriaal. Als je een net gebruikt dan moet dit goed worden gespannen en vastgezet aan de onderkant. Anders kunnen er vogels in verstrikt raken of onder het net komen vast te zitten. Haal de afdekking zo snel mogelijk weer weg.
Genieten maar! En een keer per jaar maaien.
Het fijne van een wilde bloemenweide is dat je, na al het voorbereiden er nog nauwelijks werk aan hebt. Eén keer per jaar maaien is meestal voldoende. Dit doe je in september of oktober. Als het een erg voedselrijke locatie is, waardoor gras de overhand dreigt te nemen, dan is het verstandig om ook nog eens in mei of juni te maaien. In ieder geval voor het gras zaad zet.
Om te voorkomen dat de grond te voedselrijk wordt voor de wilde planten, is het belangrijk dat je al het maaisel weg haalt. Gooi dit niet in de groene bak maar leg het in een rustig hoekje van je tuin. Dan kunnen alle beestjes die er op zitten een veilig heenkomen zoeken. In de winter biedt het een fijne schuilplaats voor insecten, kikkers en misschien zelfs een egel.
Ralph maait onze mini wilde bloemenweide met een bosmaaier, maar het zou ook prima met een heggenschaar kunnen. Doe het niet met een grasmaaier. Die hakselt alles aan kleine stukjes inclusief de bewonertjes van je wilde bloemenweide! Wilde bloemen, en al het leven dat er op af komt, geven mij heel veel vreugde en vragen het minste werk in de tuin. Een echte aanrader dus!
Liefs van Aagje.
Gerelateerde artikelen:
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |
Teksten, foto’s en andere content die ik gebruik zijn, tenzij anders vermeld, gecreëerd door en / of eigendom van mij; Agatha van de Burgt. Tenzij anders vermeld zijn teksten, foto’s en andere content op deze site gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 licentie. Lees meer in de voorwaarden.
Liefs van Aagje 