Voor wildleven in de tuin zijn er drie dingen nodig: Water, voedsel en schuilplaatsen. Het is heel mooi als je een grote vijver in je tuin kan, en wilt plaatsen, maar in de meeste achtertuinen is dit niet haalbaar. Persoonlijk vond ik een grote vijver prima kunnen maar Ralph was daar op tegen. En natuurlijk heeft hij gelijk dat we voldoende ruimte in de tuin moeten overhouden om makkelijk naar de achterdeur te komen, ook met mijn scootmobiel, te kunnen klussen en rondscharrelen. Daarom heb ik gekozen voor twee minivijvers, en als ik die (met een beetje hulp) kan aanleggen en onderhouden dan kan jij het ook!
Een minivijver leg je aan voor de beestjes in de tuin. Het is te klein en ondiep om vissen of andere huisdieren in te houden. Ook is het geen goed idee om kikkervisjes en dergelijke naar je vijvertje te verplaatsen. De kans is te groot dat een minivijver zulke beestjes niet kan bieden wat nodig is om gezond op te groeien. De dieren die zich goed zullen voelen in jou vijver weten hem zelf wel te vinden. Niets is leuker dan op een dag een kikker of een badderende vogel in je vijvertje te ontdekken en te weten dat dit wilde dier tevreden is over jouw werk!
Locatie, locatie, locatie!
Denk eerst goed na over de plek van je minivijver want verplaatsen is geen fijne klus. Stel jezelf de volgende vragen om tot de beste locatie te komen:
Is er de juiste hoeveelheid zon? Als er te weinig zon komt dan krijgen de zuurstofplanten onvoldoende licht en veranderd je water in een dikke groene algensoep. Bij teveel zon wordt het water te warm en ook dat bevorderd algengroei. De halve dag zon (in de zomer) is ideaal, liefst aan het begin van de dag zodat kikkers en salamanders lekker kunnen opwarmen.
Waarvandaan wil je de vijver kunnen zien? Mijn vijver is goed te zien vanuit de woonkamer en vanaf het terras zodat ik het hele jaar rond er van kan genieten.
Is de locatie bereikbaar voor wildleven? Behalve op een balkon kan je bijna elke plek geschikt maken door een ‘trappetje’ van stenen, houtblokken of iet dergelijks te maken.
Kan je graven op deze plek? Dit is lang niet altijd mogelijk. Denk aan boomwortels, of de enige geschikte plek is op het terras, en misschien maak je wel een vijver op een balkon. Als je niet kunt of wilt graven dan is een verhoogde border maken, zoals ik heb gedaan, of een losse bak plaatsen ook een optie. Ga je wel graven? bedenk dan ook waar je de aarde uit het gat gaat laten.
Welke bomen en planten staan er in de buurt? Als er een bladverliezende boom of struik staat dan zal je elke herfst al het blad uit de vijver moeten halen of een net spannen zodat het er niet in valt. Doe je dit niet dan komt er teveel voeding in het water en krijg je de bekende groene soep. Let ook op voor giftige bomen en planten. Van bijvoorbeeld eik, blauweregen, goudenregen, kastanje, wilg, taxus, brem en notenbomen kunnen de afgevallen bladeren, naalden en/of vruchten het water vergiftigen. Vooral in een kleine vijver kunnen deze gifstoffen zodanig opbouwen dat het de bewonertjes fataal wordt.
Komen er kleine kinderen in de tuin? Een kind kan al in vijf centimeter water verdrinken! Plaats een rooster over je vijver of een hek rondom. Als dat niet mogelijk is dan mag je een klein kind letterlijk geen seconde uit het oog verliezen. Verdrinken gebeurd in stilte en alleen even omdraaien kan voldoende zijn! Misschien kan je beter wachten met het plaatsen van je minivijver tot je (klein)kinderen wat groter zijn.
Geschikte Materialen
Een minivijver kan je maken van vijverfolie, een voorgevormde vijverbak, cementkuip (zoals ik heb gedaan), grote plantenpot of elk ander voorwerp waar een mooi hoeveelheid water in blijft staan. Maar je moet er wel rekening mee houden dat niet alle materialen geschikt zijn. Lood, koper, ijzer (in grote hoeveelheden), zink, gegalvaniseerde materialen, aluminium, verf, vers cement, eikenhout (wijntonnen), en sommige soorten plastic, hout en brons geven giftige stoffen af aan het water. Vooral dieren, zoals kikkers en salamanders die door hun huid ademen, gevoelige insecten en planten kunnen hier niet tegen. Toch kan je een bak van deze materialen wel geschikt maken door deze van binnen met vijverfolie te bekleden of er een geschikte bak in te zetten. Als dit niet aansluit vul dan de kier tussen de binnen en buitenbak met zand of grind, zodat er geen beestjes tussen vallen.
Ik kom online en in tijdschriften vaak prachtige foto’s tegen van vijvertjes in wijntonnen of zinken bakken. Dat staat hartstikke mooi! Maar, behalve als je vijverbak op een balkon of dakterras staat waar nooit een kikkertje of salamander zal komen, zijn deze bakken niet geschikt zonder vijverfolie. Houdt er ook rekening mee dat andere objecten, zoals spuitfiguren, ornamenten, vijverranden enz., die in aanraking met het water komen niet van deze materialen gemaakt moeten zijn.
Als je een folievijver gaat aanleggen, kies dan voor de beste folie de jij je kan veroorloven. EPDM vijverfolie is een echte aanrader. Het is veel sterker dan pvc, gaat veel langer mee en is makkelijker te verwerken omdat het veel soepeler is. Let op! Gebruik alleen folie die voor vijvers gemaakt is, deze bevat geen gifstoffen.
Elk materiaal heeft zijn voors en tegens. Een bak of kuip op een balkon of terras is het makkelijkst te plaatsen maar het water wordt snel te warm wat tot algengroei lijdt. De zon moet wel voldoende op het wateroppervlak schijnen voor de zuurstofplanten maar niet teveel op de zijkanten van de bak. Om dit te voorkomen kan je potplanten of andere objecten aan de zonkant van de vijver plaatsen. Ook hele kleine of ondiepe bakken zullen snel opwarmen en zijn dan ook meer geschikt als tijdelijke vijvers of vogelbadjes waarvan het water regelmatig verschoont wordt.
Voorgevormde vijverbakken of cementkuipen vind ik het meest geschikt voor een minivijver. Het plaatsen en de randafwerking zijn makkelijker en sneller te realiseren dan bij een folievijver. Daarentegen heb je met vijverfolie veel meer mogelijkheden qua vorm en locatie. Je kan bijvoorbeeld om een dikke boomwortel, leidingen of afvoerbuis heen werken. Ook behoord een groot ondiep moerasgedeelte tot de mogelijkheden. Maar een echt kleine minivijver van folie lijkt me behoorlijk lastig om aan te leggen, je zal dan eerder bij een kleine vijver uitkomen.
Aan de slag!
Stap 1: Benodigdheden:
Zorg ervoor dat je alles in huis hebt voor je aan de klus begint, en dat je genoeg tijd hebt (reken op een à twee dagen) om het af te maken. Binnen vierentwintig uur na het vullen moeten de zuurstofplanten het water in. Je kan deze meestal alleen kopen van mei t/m september. Buiten deze periode kan je dus geen vijver aanleggen! Check van tevoren of en waar deze planten op voorraad zijn.
Een minivijver van een voorgevormde bak of cementkuip: Gereedschappen: Waterpas, schep en/of spade en een tuinslang of grote gieter. Materialen: De bak, ophoogzand, oude bakstenen en/of stoeptegels en zuurstofplanten. Optioneel: Aquariumkit, een stukje vijverfolie, moeras en waterplanten, plantenmandjes, vijveraarde, grind, randafwerking, waterornament en beplanting rond de vijver.
Water in een verhoogde border: Gereedschappen: Waterpas, schep en/of spade en een tuinslang of grote gieter. Materialen: De bak, ophoogzand, tuinaarde, oude bakstenen en/of stoeptegels en zuurstofplanten. Optioneel: Aquariumkit, een stukje vijverfolie, moeras en waterplanten, plantenmandjes, vijveraarde, grind, randafwerking, puin, houtblokken en/of stronken, materiaal voor verhoogde borderranden, waterornament en beplanting rond de vijver.
Een kleine folievijver: Gereedschappen: Waterpas, rubber hamer, schroef/boormachine, schep en/of spade en een tuinslang. Materialen: Vijverfolie, vliesdoek, ophoogzand en zuurstofplanten. Optioneel: Paaltjes, (kunststof) planken, rvs schroeven, moeras en waterplanten, plantenmandjes, vijveraarde, grind, randafwerking, waterornament en beplanting rond de vijver.
Een pot of bak als vrijstaand vijvertje: Gereedschappen: Waterpas en een tuinslang of gieter. Materialen: Pot of bak, oude bakstenen en/of stoeptegels en zuurstofplanten. Optioneel: Aquariumkit, vijverfolie, moeras en waterplanten, plantenmandjes, vijveraarde, grind, waterornament en potplanten voor rond de vijver.
Stap 2: Waterpas plaatsen van het vijvertje en de juiste hoogte van de vijverrand:
Het wateroppervlak staat altijd horizontaal. Als je vijver(rand) niet recht is zal je altijd tegen een lelijk stukje folie, bak of pot aankijken. Het is niet erg, een kikker of libel zal je niet horen klagen, maar wel jammer natuurlijk! De rand van de vijver moet net een stukje (vijf cm) boven de grond uitsteken. Dit doe je om te voorkomen dat er grond en andere voedingsstoffen de vijver inspoelen en algengroei veroorzaken.
Een minivijver van een voorgevormde bak of cementkuip: Graaf een gat dat even diep is dan je (voorgevormde) vijverbak. Maak het gat ruim genoeg dat er rondom ongeveer vijf centimeter overblijft. Breng een laag zand aan onderin de kuil zodat de rand van je bak een stukje boven de grond uit steekt. Maak de laag zand vochtig, stamp het aan en strijk het (met een latje bijvoorbeeld) waterpas. Plaats de vijverbak op het zand en controleer of hij waterpas staat. Zo niet, pas het zandbed dan aan totdat de bak wel recht staat. Gebruik je een (zit)bad of andere bak met een gat als vijver, plak dan de stop met aquariumkit (is niet giftig voor waterleven) vast of dicht het gat met aquariumkit en een lapje vijverfolie.
Water in een verhoogde border: Een folievijver in een verhoogde border is geen goed idee. De border zou kunnen instorten onder de druk van het water. Gebruik een voorgevormde bak of andere kuip. Maak een waterpas ondergrond door een laag (minstens vijf centimeter) ophoogzand vochtig te maken, aan te stampen en waterpas glad te strijken (met een latje bijvoorbeeld). Plaats de vijverbak op het zand en controleer of hij waterpas staat. Zo niet, pas het zandbed dan aan totdat de bak wel recht staat.
“Voorgevormde vijverbakken of cementkuipen vind ik het meest geschikt voor een minivijver.”
Een kleine folievijver: Als eerste maak je een waterpas vijverrand. Dit kan op twee manieren. Voor de makkelijkste, maar minder precieze methode maak je de aarde daar waar de vijverranden komen (net buiten de vijver dus) waterpas. Doe dit niet door af te graven, om inspoelen van aarde te voorkomen, maar door de lagere delen te verhogen met ophoogzand. Een randafwerking die de folie op zijn plek houdt is hierbij later nodig.
Voor de tweede optie teken je de vorm van de vijver uit op de aarde. Aan de buitenkant van deze lijn sla je rondom paaltjes in de grond. Aan deze paaltje bevestig je, met rvs schroeven, een waterpas randplank. Voor een vijver met rechte hoeken kan je houten planken gebruiken en voor ronde lijnen buigzame plastic planken. Zorg er voor dat de paaltjes vijf centimeter dieper zitten dan de plank, zodat je straks zo min mogelijk vijverfolie ziet.
Een pot of bak als vrijstaand vijvertje: Het is de kortste klap om je pot of bak op een waterpas ondergrond te zetten. Als dit niet mogelijk is stel de bak dan met plastic uitvulplaatjes of kegjes waterpas. Vergeet niet dat elke liter water een kilo weegt! zorg er voor dat de pot stevig staat en niet om kan vallen.
Stap 3: Aanleggen en vullen van de minivijver:
Een vijver moet altijd verschillende niveaus hebben. Sowieso een plateautje dat vijf tot tien centimeter onder de vijverrand zit. Mocht er ooit een egel of ander dier in je vijvertje vallen dan kan deze er ook weer uit. Als je wilt dat vogels komen badderen zorg dan ook voor een stukje dat maar een paar centimeter diep is. Een hoopje grind dat deels boven het water uitsteekt is ideaal voor insecten om uit de vijver te kunnen drinken. Ga je naast zuurstofplanten ook andere planten gebruiken dan zijn er geschikte niveaus nodig om de plantenmanden op te plaatsen. Moerasplanten houden van een diepte van 0 tot 15 cm, de meeste waterplanten van 15 tot 40 cm en waterlelies staan het liefst 40 tot 120 cm diep. Bij elke vijverplant die je koopt staat op het etiket wat de diepte moet zijn tussen het wateroppervlak en de bovenkant van de aarde.
Gebruik je stenen of tegels om de niveaus te maken zorg er dan voor dat er geen aarde of mos aan zit om algen te voorkomen. De vijver vullen doe je in Nederland het beste met kraanwater. De kwaliteit is zeer goed (wordt strenger gecontroleerd dan flessenwater) en het bevat wat kalk dat helpt bij het voorkomen van excessieve algengroei. Regenwater wordt vaak aangeraden maar dat is eigenlijk veel te zuur. Is regenwater de enige optie dan kan je het beste de zuurgraad van het water aanpassen met speciale vijverkalk. Gebruik dit zoals op de verpakking vermeld staat. Grond- of slootwater is absoluut niet geschikt om een vijver mee te vullen!
Om het bacteriële leven in de vijver op gang te helpen (het zogenaamde enten) kan je wat water uit een gezonde, schone vijver (meer of plas) toevoegen. Voor een minivijver is een kwart liter al voldoende, voor een kleine folievijver een halve emmer.
“Grond- of slootwater is absoluut niet geschikt om een vijver mee te vullen!”
Er zijn verschillende soorten zuurstofplanten. Op zich maakt het niet uit welke je gebruikt maar sommige kunnen vrij groot worden. Over het algemeen wordt er op het etiket wel aangegeven of een plant geschikt is voor een minivijver of waterschaal. De meeste zuurstofplanten die je als een bosje los in het water gooit (bijvoorbeeld waterpest) zijn geschikt voor minivijvers. Let op! Vaak zijn deze planten aan de onderkant verzwaard met een loodje. Haal dit er af om vergiftiging van het vijverleven te voorkomen.
“Vorm een soort ‘trappetjes’ zodat egels en andere dieren bij de vijver kunnen komen.”
Een minivijver van een voorgevormde bak of cementkuip: Leg steeds een hoopje ophoogzand vlak naast de vijver. Spoel met een zachte straal van de tuinslang, of met de gieter, het zand in de kier tussen de kuil en de bak. Vul deze ruimte gelijkmatig rondom op. Controleer regelmatig of de bak nog waterpas staat. Als de bak scheef gaat dan kan je de lagere kant iets optillen en er wat zand onder spoelen. Wanneer dit klaar is dan plaats je de bakstenen en/of stukken stoeptegel in het vijvertje (behalve bij een voorgevormde bak waar al verschillende niveaus inzitten). Stapel ze op zodat er plateaus van de juiste hoogte ontstaan. Nu kan je de vijver gaan vullen. Voeg (binnen 24 uur) de zuurstofplanten toe.
Water in een verhoogde border: Bouw je verhoogde border rond de bak op. Gebruik eventueel stukken puin en tegel voor meer stevigheid en als goedkoop vulmateriaal. Stammetjes, dikke takken en ander onbewerkt hout zijn heel geschikt om (deels) in te graven, vooral torren houden van zo’n biotoop. Gebruik onderin ophoogzand en in de bovenlaag, waar de planten komen tuinaarde om de grond te verhogen. Werk laagje voor laagje. Maak elke laag vochtig en druk het stevig aan voor je de volgende laag aanbrengt. Voor meer stevigheid en een betere aansluiting kan je direct naast de vijverbak ook ophoogzand gebruiken.
Vang hoogteverschillen op met bijvoorbeeld opsluitbandjes, bielzen, stronken, takken, stenen en (betonnen) bloembakken. Vorm hiervan een soort ‘trappetjes’ zodat egels en andere dieren bij de vijver kunnen komen. Zorg er voor dat de rand van de bak een stukje boven de aarde uit blijft steken. Als dit klaar is dan plaats je de bakstenen en/of stukken stoeptegel in het vijvertje (behalve bij een voorgevormde bak waar al verschillende niveaus inzitten). Stapel ze op zodat er plateaus van de juiste hoogte ontstaan. Nu kan je de vijver gaan vullen. Voeg (binnen 24 uur) de zuurstofplanten toe.
“Let op! Vaak zijn deze planten aan de onderkant verzwaard met een loodje. Haal dit er af om vergiftiging van het vijverleven te voorkomen.”
Een kleine folievijver: Graaf het hele vlak binnen je waterpas rand tot een diepte van vijftien centimeter daaronder uit. Laat op verschillende plekken of rondom een rand van twintig centimeter breed zitten en graaf de rest tot een diepte van veertig centimeter uit. Zorg er voor dat het plateau dat blijft zitten horizontaal is anders vallen de plantenmanden er af. Je kan ze ook iets dieper uitgraven en mooi vlak maken met een laagje vochtig ophoogzand. Graaf, als dat kan, ook nog een deel van zestig tot tachtig centimeter diep uit, maar laat wel weer delen van veertig centimeter diep (minstens twintig breed) zitten voor de planten.
Controleer of er nergens glasscherven of andere scherpe dingen uit de wanden of bodem steken. Bedek nu de bodem, randen, wanden en alle plateaus met vliesdoek. Dit voorkomt dat je vijverfolie lek gaat als er toch nog iets scherps zou zitten. Het vliesdoek hoeft niet uit één stuk te zijn en mag overlappen, als alles uiteindelijk maar bedekt is. Vouw nu de vijverfolie uit en drapeer het in de vijver. Druk de folie zo goed mogelijk in de vorm van de vijver, dat er vouwen inzitten geeft niks. Dit gaat meestal het makkelijkst als je in de vijver (zonder schoenen) staat. Let op dat er overal een flinke rand van de folie over de vijverrand uitsteekt zodat je later niks tekort komt.
Nu ga je beginnen met vullen. Als er een centimeter of vijftien in de vijver staat kan je de folie gaan gladtrekken. Trek en duw zo veel mogelijk de plooien er uit en zorg, met hulp van het gewicht van het water, dat de folie goed tot in alle hoeken komt. Er zullen altijd wel wat vouwen en plooien blijven. Door ze zelf her en der te vouwen ziet het er wat netter uit. Vul de vijver tot vijf centimeter onder de rand. Als je een vijverrand van zand hebt controleer dan of deze nog helemaal waterpas en heel is. Vouw de vijverfolie over de zandrand heen en zet de folie vast door er her en der wat zwaars op te leggen. Nu kan je de folie op maat snijden of knippen. Laat een rand van minstens twintig centimeter buiten de vijver zitten. Hier komt straks de randafwerking op.
Bij een rand van (plastic) planken sla je de folie strak over de rand en duw je hem aan de buitenkant stevig aan. Snij of knip de folie zo af dat er ongeveer tien centimeter achter de rand vlak op de grond ligt. Op deze rand breng je aarde aan (uit het gegraven gat) om de folie vast te zetten. Deze aarde moet schuin vanuit de tuin tegen de vijverrand oplopen. Voeg (binnen 24 uur) de zuurstofplanten toe.
Een pot of bak als vrijstaand vijvertje: Als je pot of bak van een ongeschikt materiaal is dan moet je hem bekleden met vijverfolie. Druk de folie zo diep mogelijk in de pot. Zorg dat je overal voldoende folie hebt om tot de rand te komen. Vul je vijvertje tot vijf centimeter onder de rand met water zodat de folie goed tegen de wanden wordt gedrukt. Vouw de folie in gelijkmatige plooitjes rondom. Als alles netjes zit plak je de folie bovenin met aquariumkit (is niet giftig voor waterleven) vast aan de binnenkant van je pot of bak. Als dit droog is snij je de overtollige folie af. Haal weer wat water uit je vijvertje zodat je plateautjes van stenen kan maken.
Is de pot van het juiste materiaal maar heeft het een gat in de bodem, maak dit dan eerst dicht met een stukje vijverfolie en aquariumkit en laat drogen. Maak met (bak)stenen de juiste niveaus in je minivijver. Vul de vijver met water en voeg (binnen 24 uur) de zuurstofplanten toe.
Stap 4: Vijverplanten en randafwerking:
Op de zuurstofplanten na zijn vijverplanten geen noodzaak maar wel een mooie toevoeging voor je minivijver. Kies planten met verschillende eigenschappen. Bijvoorbeeld iets sprietigs, een bloeiende plant en een waarvan de blaadjes of takjes op het oppervlak liggen. Zo krijg je een mooi gevarieerd beeld. Veel planten kunnen prima in het potje van het tuincentrum blijven. Dek de aarde af met wat (schoongespoeld) grind, zodat de aarde in het mandje blijft, en plaats ze op de juiste diepte in het water.
Planten die vrij hoog worden kan je beter in een wat grotere vijvermand zetten zodat ze niet omvallen. Haal de plant uit het potje en plaats het in de mand. Vul de rest van de mand met vijveraarde of schoon zand. Dek dit af met (schoongespoeld) grind. Als er een plant precies met het grindlaagje op de hoogte van het wateroppervlak staat, is dit de perfecte plek voor insecten om te drinken. Als je ook een (mini) waterlelie hebt gekocht, maak dan een stapel van wat (bak)stenen waar deze moet komen. Plaats het zo dat de blaadjes op het oppervlak kunnen drijven. Elke keer als de waterlelie gegroeid is mag hij wat dieper, tot hij op de juiste, uiteindelijke diepte staat. Doe je dit niet dan verdrinkt de waterlelie, zoals ook ik helaas eens heb ervaren.
Wat betreft randafwerking zijn er verschillende mogelijkheden die per soort vijver verschillen. Wat je sowieso beter niet kan doen is jute doek, kokosmat, graszoden, aarde en andere dingen die water opzuigen als randafwerking gebruiken. Door lontwerking wordt je vijvertje dan leeggezogen tot de onderkant van dit materiaal. Ook kan het voedingsstoffen aan het water afgeven wat tot explosieve algengroei kan leiden. Niemand zit te wachten op een bak met groene smurrie!
Deze randafwerkingen zijn suggesties en misschien weet jij wel iets veel beters te verzinnen, doe dat dan gerust. Zolang het geen giftig materiaal is en jij tevreden bent met het eindresultaat is alles goed!
Een minivijver van een voorgevormde bak of cementkuip: De mooiste en meest effectieve manier om deze af te werken is naar mijn mening met beplanting. Plant rondom de vijver flink wat (groenblijvende) bodembedekkers en vaste planten. Vooral klimop werkt mooi, ook met andere planten er tussendoor. Binnen een jaar zal de rand van je minivijver niet meer zichtbaar zijn. Je kan ook een oevertje opbouwen van grind en verschillende maten stenen. Laat deze al in de vijver (of op een plantenmand) beginnen en doorlopen de kant op. Ook takken en stukken hout (behalve giftige) kunnen gebruikt worden om de rand te verbergen. Je kan deze dingen natuurlijk ook combineren.
Een kleine folievijver: Als je een vijverrand van zand hebt dan is het noodzakelijk om de rand van het vijverfolie vast te zetten door er objecten op te leggen. Hiervoor kan je bijvoorbeeld (bak) stenen, takken, stronken, keien, grind, plantenpotten, (gebroken) tegels, stapeltjes dakpannen, houtblokken en alles dat niet giftig is en geen lontwerking veroorzaakt gebruiken. Bij een rand van (kunststof) planken kan je dezelfde afwerking als bij een voorgevormde bak gebruiken.
Voors en tegens van een waterornament:
Een waterornamentje is hartstikke leuk in de vijver maar bedenk wel dat het meeste wildleven niet zit te wachten op onrustig klaterend water. Dat is ook de rede dat ik maar in één vijvertje een spuitfiguurtje heb. Het werkt met een pompje op zonne-energie zonder accu. Dit betekend dat hij alleen aan gaat op de momenten dat er zon op het paneeltje valt. Ik vind het een leuk effect, dat je kan horen wanneer de zon schijnt. Maar er zit een groot nadeel aan. Als er maar een klein beetje zon is dan gaat het pompje heel zachtjes en zit mijn kikker spuitfiguur alleen maar een beetje te kwijlen!
In eerste instantie had ik het kikkertje naast de vijver bedacht, maar dat werkte dus niet. Als er weinig zon is, en bij het uit en aan schakelen, loopt het water langs het figuurtje terug, zo de vijver uit! Daarom staat hij nu in het vijvertje. Let er op dat al het water dat door je ornament in beweging wordt gebracht ook weer terugstroomt de vijver in. Anders eindig je met een lege bak! Op de verpakking van een spuitfiguur hoort te staan welke pomp geschikt is. In de handleiding van de pomp staat hoe je deze moet onderhouden. Let ook bij een waterornament op dat deze niet van giftige materialen is gemaakt.
Onderhoud, zweefalgen en draadalgen.
Een vijver zonder vissen valt reuze mee in het onderhoud. Er zijn geen pompen en filters nodig om de waterkwaliteit op peil te houden. Binnen vierentwintig uur na vullen de zuurstofplanten toevoegen is het halve werk. Verder draait alles om het voorkomen van, dat er teveel voedingsstoffen in het water komen en blijven. Als het water te voedselrijk is dan gaan zweefalgen, die in altijd in meer of mindere mate in water aanwezig zijn, explosief groeien.
Je vijver lijkt wel vol te zitten met erwtensoep en het leven in de vijver krijgt het steeds moeilijker. Ook kan de boel flink gaan stinken. Als dit gebeurd is de enige optie om de vijver leeg en schoon te maken, opnieuw te vullen met kraanwater en binnen 24 uur voldoende zuurstofplanten te plaatsen. Ook verzuring, bijvoorbeeld door regenwater, kan algengroei veroorzaken. Vul daarom je vijver alleen met kraanwater bij (of gebruik vijverkalk). Minivijvers warmen snel op en verdampen daardoor meer. Vul je vijver vaak en met kleine beetjes aan. In één keer heel veel water toevoegen kan het vijverleven verstoren dus kom in actie als het water een paar centimeter is gezakt.
Alle afgestorven plantdelen (blad, stengels, bloemen enz.) Die op het wateroppervlak, daarboven of buiten de vijver hebben gegroeid, moeten uit de vijver verwijderd worden. Zo voorkom je teveel voedingsstoffen in de vijver. Zorg er ook voor dat een deel van het oppervlak vrij blijft van drijvende planten (van kroos tot waterlelie) zodat de zuurstofplanten genoeg licht krijgen. Veel zuurstofplanten groeien ook erg enthousiast en moeten regelmatig uitgedund. Van de meeste kan je makkelijk delen afbreken.
En dan is er draadalg, eigenlijk een wier en een heel effectieve zuurstofplant. Het is alleen niet moeders mooiste! Groene draden door de vijver die overal doorheen knopen en een dikke groene plak smurrie op het oppervlak. Je water is waarschijnlijk wel heel mooi helder. Kikkers houden van vijvers met draadalg, ze kunnen er lekker in schuilen en de kikkervisjes eten er van. Maar te veel draadalg is niet fijn. Vogels kunnen niet meer badderen, de zuurstofplanten krijgen geen licht en het ziet er niet mooi uit. Haal daarom regelmatig de grote stukken draadalg uit de vijver.
Voorgaande doe ik meestal in een moeite door. Ik schep met mijn vingers de draadalgen op, de stukken zuurstofplant die er heel vast in zitten trek ik los van de rest, ook gevallen blad en dergelijke pak ik mee en zo veel mogelijk kroos. Dit leg ik allemaal vlak langs de kant van mijn minivijvertjes zodat alle beestjes die er in zitten terug kunnen kruipen naar het water. Je kan de wier en plantenresten na een dag op de composthoop of in de groenbak gooien.
Ze mogen ook blijven liggen om te verteren en zo je planten rond de vijver te voeden. Maar, let op! Zorg er voor dat het hoopje wier en planten het water niet raakt. Het kan als een lont het water uit de vijver zuigen. Zo dacht ik ooit dat een van mijn vijvertjes lek was omdat het water steeds, binnen een paar dagen, tien centimeter zakte! Na wekenlang allemaal doemscenario’s over alles opnieuw aanleggen in mijn hoofd, bleek de oorzaak een sliertje draadalg te zijn!
Toch zullen er altijd wat blaadjes en dergelijke naar de bodem zakken, verrotten en een sliblaagje vormen. Dit is niet erg maar kan in de winter wel gevaar voor kikkers en ander vijverleven opleveren. Rottingsprocessen veroorzaken gassen en verbruiken zuurstof. Als het oppervlak van de vijver volledig dichtgevroren is dan kunnen deze gifstoffen opbouwen onder het ijs en zuurstoftekort veroorzaken. Overwinterende kikkers en andere vijverbeestjes kunnen dan stikken of vergiftigd raken. Als de vijver langer dan een week volledig dichtgevroren is, moet je een wak maken om dit te voorkomen. Ga nooit stampen of slaan op het ijs! De kwaakblazen van kikkers kunnen er van scheuren en dan verdrinken ze. Zet een klein pannetje met een laag kokend heet water er in op het ijs, deze smelt dan een wak. Giet nooit heet water in de vijver, ook dit is schadelijk voor al het leven.
Beestjes in en rond de vijver:
En dan het leukste van alles; het leven dat op je minivijver afkomt. Geniet er van! Hierna nog wat foto’s en filmpjes van wildleven dat ik hier in en rond de vijvers heb gezien. Heb je een vraag, een idee, een mededeling of gewoon iets leuks te melden? Laat het mij weten! Je kan een reactie onder dit bericht achterlaten of contact opnemen.
Liefs van Aagje.
Gerelateerde artikelen:
 |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |
Teksten, foto’s en andere content die ik gebruik zijn, tenzij anders vermeld, gecreëerd door en / of eigendom van mij; Agatha van de Burgt. Tenzij anders vermeld zijn teksten, foto’s en andere content op deze site gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 licentie. Lees meer in de voorwaarden.
Liefs van Aagje 